انـــــدیشه دیگر

مادها، كه از نیای ایرانی-آریایی بودند،
پس از گزینش (انتخاب) زندگی یکجانشینی و همبستگی با تیره های گونه گون
مادی، در سده هشتم پیش از زایش مسیح (پازم)، همدان را که پیش از آمدن ایشان
"اکسایا" نام داشت، برای زیست همیشگی خویش برگزیدند، و آن را "هگمتانه"
نامیدند.
جایگاه این پایتخت باستانی در شمال شهر همدان امروزی و بخش پایانی خیابان اکباتان است، و نزدیک به 40 هکتار گستردگی (وسعت) دارد .
هگمتانه،
به چَم (معنای) جای گردهمایی است؛ و از دو واژه پارسی باستان، یکی "هگمتا"
در چم «گردآمدن» و پسوند نام واژه (اسم مکان) «نا» ساخته شده است. نام
تیره «ماد» در نوشته های باستانی از میان شان، دستنوشته های (کتیبه های)
آشوری؛ بگونه «مادای» و «آمادای»، و در بن مایه های کهن ایرانی، «مدی»
آورده شده است، و از سرزمین ایشان در زبان ایلامی (عیلامی) بنام «هال
ماتانا» و «ماتاپه»، همچنین در زبان یونانی بگونه «اکباتانا»، و در پارسی
باستان، بگونه «هنگ متنا» و "هگمتان"، و در زبان و ریشه های «کلیمی» بگونه
«احمتا»، و در نوشته های پس از تازش تازیان، بگونه «همذان» و «همدان» یاد
شده است.

تاریخ نویسان بسیاری در باره «هگمتانه» نوشته اند.
مهندترین بن مایه تاریخی در این باره، نوشته ها و گفته های "هردوت"، تاریخ
نویس یونانی سده پنجم پازم است که بر پایه آن؛ آورده که دیوکس (728 پیش از
میلاد)، نخستین پادشاه ماد، فرمان داد تا کاخی سترگ برای وی بسازند و برگرد
آن هفت بارو (حصار) برپا کنند. بارو های هفتگانه به دسته بندی (تقسیم
بندی) مردم و جایگاه ارزشی آنان پیوند (ارتباط) داشت و هر یک، به رنگ یکی
از سیارگان آسمانی، به ترتیب سپید، سیاه، ارغوانی، نیلگون و نارنجی بود.
کنگره های دو باروی داخلی آن نیز، با رویه های سیمین و زرین (نقره و طلا)
پوشانده شده بود. این باروها، برای پاسداری از کاخ و گنجینه فرمانروا به
کار می رفت، و شهروندان ساده، می بایست خانه های خود را بیرون از دیوارها
می
ساختند